वंशाणुगत रुपमा सर्ने सिकलसेल भाइरस थारु समुदायमा व्यापक, रगत जाँच गरेर मात्र विवाह गर्न सुझाव

काठमाडौं– थारु समुदायमा व्यापक देखिएको सिकलसेल भाइरसका कारण पछिल्लो पाँच वर्षमा कैलालीको कैलारी गाउँपालिका ५४ जनाले ज्यान गुमाइसकेका छन् । कैलारीमा यस रोगबाट हालसम्म ९४ जना उपचार सेवा लिइरहेका छन् ।

सेती प्रादेशिक अस्पतालमा २०८१ सालको जेठ मसान्तसम्म थारु समुदायबाट ९४९ जना सिकलसेल बिरामीले उपचार लिइरहेका छन् । तीमध्ये ४६९ जना पुरुष र ४८० जना महिला छन्।

विसं २०७० सालतिर यो रोगको बारेमा पत्ता लागेको थियो । यो रोग पश्चिम क्षेत्रमा फैलीएको छ । कपिलवस्तुदेखि महाकालीसम्मका थारु समुदायका मानिसहरुमा यो रोग फैलिएको छ ।
मानव रगतमा पाइने रातो गोलाकार रक्त कोषिकाको स्वरुप परिवर्तन भई हँसियाजस्तै आकारमा रुपान्तरण हुँदै रक्तअल्पता हुने रोगलाई सिकलसेल रोग वा सिकलसेल एनिमिया भनिन्छ। यो रोग वंशाणुगत रोग हो र नेपालमा खासगरी पश्चिम तराईका थारु जातिमा बढी भेटिएको छ ।

सिकलसेल एनिमिया मलेरिया प्रभावित क्षेत्रका मानिसको रक्तकोषमा देखिने समस्या हो। बाबुआमा दुवैलाई त्यो रोग छ भने छोराछोरीलाई पनि त्यही रोग लाग्ने सम्भावना ५० प्रतिशतसम्म रहने चिकित्सकहरू बताउँछन्।

यो रोग लागेमा शरिरमा रातो रक्त कोषिकाको कमी हुन गइ रक्त अल्पता हुनसक्छ । यस रोगको यकिन उपचार विधि छैन । तर नियमित उपचार गर्नु आफ्नो आयुलाई पर धकेल्नुको उपाय हो । रक्त अल्पता हुने भएकाले सिकलसेल एनिमिया भएका बिरामीले समयसमयमा रगत चढाउनुपर्ने हुन्छ । यो रोग जटिल भएका विरामीले प्रत्येक हप्ता रगत चढानुपर्ने हुन्छ । यो रोगको उपचार नपाएर कयौँको मृत्यु भएको छ ।

यो रोगलाई नेपाल सरकारले जटिल प्रकारको रोगको सूचीमा सुचित गरेको छ । यसको रोग पहिचान भएमा सरकारले विपन्नलाई एक लाख रुपैयाँसम्म उपचार खर्च प्रदान गर्ने गरेको छ । तर, समय समयमा रगत जाँच गर्नुपर्ने, रगत चढाउनुपर्ने, नियमित औषधी सेवन गर्नुपर्ने भएकाले विरामीहरुमा सरकारले दिने उक्त सुविधा प¥र्याप्त छैन ।

यो वंशागुणत रोग भएकाले सिकलसेल भएका बिरामीले विवाह गर्दा विशेष ध्यान पुर्याउनुपर्छ । विशेषगरि नेपालमा यसका विरामी थारु समुदायमा ज्यादा भएकाले विवाह गर्नुअघि रगत जाँच गर्न चिकित्सकहरु सुझाउँछन् । किनभने बुबा आमा दुबै यो रोगबाट संक्रमित छन् भने यो रोग सन्तानमा सर्न सक्ने सम्भावना ५० प्रतिशतसम्म हुन्छ ।

यस्ता आमाबुबाबाट जन्मिएका सन्तान सिकलसेलका बिरामी वा सिकलसेल रोग बोकेका हुन्छन् । अर्काथरी सन्तानले यस रोग अरुमा सार्नसक्ने सिकलसेल बाहक जिन बोकेका हुन्छन् । उनीहरुमा यो रोगको सङ्क्रमण हुँदैन तर उनीहरुले अरुमा सार्न सक्छन् । यस रोगबाट मुक्त हुन सिकलसेल रोग लागेका व्यक्तिले विवाह गर्न नहुने र सिकलसेल बाहक व्यक्तिले स्वस्थ व्यक्तिसँग मात्र विवाह गरेमा अर्को पुस्तामा सार्ने सम्भावना कम हुने चिकित्सकहरु बताउँछन् ।